Sándor Szathmári

(19 Junio 1897 – 16 Julio 1974)

Bibliografio & Retgvidilo /
Bibliography & Web Guide

Kompilis / Compiled by Ralph Dumain

Libroj de Sándor Szathmári en Esperanto / Books by Sándor Szathmári in Esperanto

Vojaĝo al Kazohinio. Paris: Sennacieca Asocio Tutmonda [SAT], 1958. [Bonvolu informi pri eraroj en la PDF.]

Prezento de la libro. / La eldonantoj, Prizo, en februaro 1958 (3-4)
Pretekste de Antaŭparolo / K. Kalocsay (5-10)
La romano
Glosaro ([317])
folio de korektoj

Maŝinmondo kaj Aliaj Noveloj. La Laguna: J. Régulo [Stafeto], 1964. 187 p. (Beletraj Kajeroj; 22)

Enkonduko de William Auld (Dollar, la 7an de oktobro, 1963) 7[-12]
Maŝinmondo 15
Supermilaj Noktoj 91
Dokumentoj pri la Historio de la Kompofono 107
(Kun subtitolo: “Artikolo en la «Revuo de la Preatomaj Esploroj»”. Titolo super la novelo mem: “Dokumentoj por ...”)
Vincenzo 136[-175]
el la hungara tradukis K. Kalocsay
Epilogo de la Aŭtoro je Peto de la Eldonisto (Mia Vivo kaj Verkado) 177[-181]
Glosoj 183-186
Enhavo 187
Sándor Szathmári: Fotografo + Subskribo

Kain kaj Abel; red. kaj postparolo de Vilmos Benczik. Budapest: Hungara Esperanto-Asocio, 1977. 288 p. (Libroserio 2; 3)

Enhavo: Noveloj listitaj sube / Contents: short stories listed below. Cetera enhavo / Supplementary contents:

Sándor Szathmári / de Vilmos Benczik (263-273)
Bibliografio / kompilis Karl Pov (275-282)
Pri “Libroserio 2” (283-286)
Enhavo (287)

Perfekta Civitano: Plena Novelaro; red. Vilmos Benczik; respondeca eld. Oszkar Princz. Budapest: Hungara Esperanto-Asocio, 1988. 456 p.

Enhavo: Novelaro = noveloj de Maŝinmondo + Kain kaj Abel (listitaj sube). Cetera enhavo / Short stories from Maŝinmondo + Kain kaj Abel (see below). Other content:
Sándor Szathmári: Perfekta Civitano: Plena Novelaro (1988): Epilogo de la Aŭtoro, Bibliografio, Postparolo; kun notoj de R. Dumain
Epilogo de la Aŭtoro je Peto de la Eldonisto (426)
Bibliografio / kompilis Karl Pov (431) [bibliografio de 1977 + kelkaj aldonoj: vidu supre]
Postparolo / de Vilmos Benczik (440-452) [Jen komparaj tekstoj de 1977 & 1988].

Noveloj en Kain kaj Abel, interrete kaj ne / Short stores in Kain kaj Abel, on the web and not

La noveloj de Szathmári interrete troveblas plejparte ĉe la retejo de Jurij Finkel, kelkaj ĉe tio de Don Harlow, kaj ceteraj ne aŭ eventuale miareteje. La retligojn oni trovos sube; oni ne devas plu konsulti tiujn retejojn; tamen jen la retlokoj:

Sándor Szathmári (1897–1974): Satiraj rakontoj [Jurij Finkel]

Literaturo en Esperanto (Originala) [Don HARLOW]

Noveloj interrete / Short stories on the web:

Harlow:

Brakhorloĝo
Perfekta civitano / Unikoda versio / Ankaŭ ĉe Finkel
Verdikto (1-a parto de “Pythagoras” [sube] / Ankaŭ ĉi tie

Finkel:

Kain kaj Abel (1968)
Perfekta civitano (1956) / Ankaŭ ĉe Harlow + Unikoda versio
La falsa aŭguro (1970)
Logos (1961)
Genezo (1965)
Pythagoras (1957?)
Tria preĝo de Pygmalion (1969)
Superstiĉo (1972?)
La guarbo (1970)
Kuracistaj historioj (1972)
La barbaro (1972)
Honorigo (1963)
La fluidumo de la ĉiovido (1962)
Liriko (1964)
Enciclopeditis (1966)
Budapeŝta ekzameno (1968)

Noveloj ĉi-reteje / Short stories on this site:

Urania (1962) [el Monda Kulturo, n-ro 2, vintro 1962-3, 52-54 (kun komiksobildo)]
Feliĉa Amo (1962)
Du Maksimoj (1966)
Donna Juana (1969)
Mistika Profundo
Muŝoj (1972)

Cetera fikcio / Other fiction

“Vane ‑ La estonteco (fragmento)”, tradukis el la hungara Lariko Golden, p. 202-205; kun Éva Tófalvi, “Szathmári, la hungara Orwell,” Esperanto, decembro 1997, 90: 12 (#1098), p. 202-204.

Dorskovrilo de Vane (Hiába) de Sándor Szathmári, elhungarigis István Mészáros

Eseoj de Sándor Szathmári / Essays by Sándor Szathmári

“Klarigoj al Vojaĝo al Kazohinio,” Sennacieca Revuo, n-ro 88, 1960, p. 47-53.
Arto de la Penso, Belarto, n-ro 2, aŭtuno 1961, 28-29.
“Gratula letero al Kalocsay” kun redaktora noto de L. K., Hungara Vivo, 1962, n-ro 1, p. 16.
Péter Illéssy, Monda Kulturo, n-ro 3, printempo 1963, 74-75.
Vidu ankaŭ: "Pordo de l’forgeso" (artverko) de Péter Illéssy, Monda Kulturo, n-ro 1, aŭtuno 1962, p. 22.
“Szentendre: la urbo de la historio kaj arto,” Hungara Vivo, 1965, n-ro 3 (5a jaro), p. 20-21.
“Tibor Boromisza,” Monda Kulturo, 11, 1965, p. 46-47.
“Dante en la hungara arto,” Hungara Vivo, 1966, n-ro 4, p. 28.
Julio Baghy, en Ora Duopo: Jubilea Libro pri Julio Baghy kaj Kolomano Kalocsay, red. Lájós Kökény (Budapest: Hungara Esperanto-Asocio, 1966), p. 9-14.
      Ĉerpaĵo kun angla traduko / Excerpt with English translation by R. Dumain
      “Danuba Voĉo” de Julio Baghy (kun citaĵoj el Baghy & Szathmári)
Anekdotoj pri Attila József, Hungara Vivo, n-ro 4, 1967, p. 17.
Recenzo de István Fekete, Vuk, tradukis Margit Leszkó. Hungara Vivo, 1967, n-ro 1, p. 25.
      Kun: Benczik, Maria. Recenzo de Eva Janikovszky, Ĉu ankaŭ vi scias?, el la hungara tradukis Sándor Szathmári.
“Nigraj Okuloj” [recenzo de Marjorie Boulton, Okuloj], Hungara Vivo, 1968, n-ro 2, p. 21.
      “Vespera Vizitanto” de Marjorie Boulton
“Esperanto kiel Lingvo de la Moderna Tekniko,” Sennacieca Revuo, n-ro 97, 1969, p. 52-57.
La Tragedio de L’Homo (Kritiko), Sennacieca Revuo, n-ro 100, 1972, p. 35-40.
Emba, Hungara Vivo, 1972, n-ro 1, p. 10-11.

Intervjuoj / Interviews

“Mi ĉiam skribis pri la homo. . .”: Intervjuo kun Sándor Szathmári [Vilmos Benczik], Hungara Vivo, #4, 1973, p. 2-3.

Tradukoj fare de Sándor Szathmári / Translations by Sándor Szathmári

Tréfan kívül. Hungara traduko de Kredu min, sinjorino! de Cezaro Rossetti. 1958.
“La Poeto” de Frigyes Karinthy
     en La Nica Literatura Revuo, n-ro 6/1, p. 21-23.
     en Belarto, n-ro 2, aŭtuno 1961, p. 33-34.
Konfeso pri mia urbo de Mihály Gergely, trad. Sándor Szathmári, Hungara Vivo, 1966, n-ro 2, p. 10-11.
Eva Janikovszky, Ĉu ankaŭ vi scias?, trad. Sándor Szathmári. Recenzas Maria Benczik, Hungara Vivo, 1967, n-ro 1, p. 25.
     Kun Recenzo de István Fekete, Vuk, tradukis Margit Leszkó, recenzas S. Szathmári.
“La Cirko”; de Frederiko Karinthy, Hungara Vivo, n-ro 2, 1968, p. 16-8.
“Ŝanoar” de Géza Molnár, Hungara Vivo, n-ro 2, 1971, p. 3-5.
“Strazniczky, la hungara patro” de György Moldova, Hungara Vivo, 1986, n-ro 6, p. 206-208.

Ceteraj verkoj en Hungara Vivo / Other writings in the magazine Hungara Vivo [Hungarian Life]

de Szathmári:
Julio Baghy, 1965, n-ro 4, p. 3-4. [sama kiel Julio Baghy en Ora Duopo]
Kion scii pri Hungario por kongresanoj, 1966, n-ro 1, p. 2-4.
La Danubangulo, 1966, n-ro 2, p. 8-9.
Hungara gastronomio,1966, n-ro 2, p. 20-21.
Recenzo: Esperanto—moderna lingvo, 1966, n-ro 2, p. 27
Trikvarono de jarcento [pri Kalocsay 75-jara], 1966, n-ro 3, p. 2-4.
Tornista konkurso (Lajos H. Barta), trad., 1967, n-ro 1, p. 7-8.
La Parkmuzeo en Szentendre, 1967, n-ro 1, p. 14.
Esperanto estas lingvo de la moderna tekniko, 1967, n-ro 2, p. 23-25.
[varianto de “Esperanto kiel Lingvo de la Moderna Tekniko,” Sennacieca Revuo, n-ro 97, 1969, p. 52-57.]
Sur bordo de Danubo [en sekcio de “Mozaiko pri Julio Baghy”], 1968, n-ro 1, p. 11.
La Tragedio de l’Homo, 1968, n-ro 3, p. 18-19.
[varianto de La Tragedio de L’Homo (Kritiko), Sennacieca Revuo, n-ro 100, 1972, p. 35-40.]
Nia forumo [parto pri Julio Baghy], 1969, n-ro 4, p. 2.
Centro de Eŭropo, 1970, n-ro 1, p. 32.
Leciono de historio [Fragmento el Vojaĝo al Kazohinio, kun notoj], 1976, n-ro 2, p. 8.

pri Szathmári:
Lajos Lesznai: Recenzo de Maŝinmondo, 1965, n-ro 2, p. 22.
V. Benczik: Sobriga humanismo, 1970, n-ro 4, p. 9-11.

Verkoj de Sándor Szathmári en anglalingvaj tradukoj / Works by Sándor Szathmári in English translation

Kazohinia, translated by Inez Kemenes. Budapest: Corvina Press, 1975. 373 pp.

Postscript by Dezsõ Keresztury (367-373)

Voyage to Kazohinia; translated from the Hungarian by Inez Kemenes. North Adams, MA: New Europe Books, 2012.

Discussing Dystopia: June 6th launch event for Voyage to Kazohinia

Simpozio pri Sándor Szathmári

“The Perfect Citizen,” trans. Colin H. Hewitt, The British Esperantist, Nov.-Dec. 1973, pp. 167-171. Also in Short Stories from Esperanto, 1991, pp. 22-26.

“Vincent” [short story about Galileo], translated by Ralph Dumain (1970, rev. 2000)
Parts One, Two, Three

Epilogue By the Author at the Request of the Publisher, translated from Esperanto by Ralph Dumain (5 May 2012)

Sándor Szathmári pri / on Julio Baghy (Excerpt from original with English translation by Ralph Dumain (9 May 2012))

Verkoj de Sándor Szathmári en alilingvaj tradukoj / Works by Sándor Szathmári translated into other languages

Szathmári, Sándor. O Mundo das Máquinas [Maŝinmondo], tradukis el Esperanto al la portugala Leopoldo Henrique Knoedt. Zamenhof Editores, 1994.

En la Hungara / In Hungarian

Szathmári, Sándor. Gépvilág és más fantasztikus történetek. [Machine World and Other Fantastic Stories]. Budapest: Gondolat, 1972. Tartalom / Enhavo / Contents:

Gépvilág = Maŝinmondo
Adalékok a kompofon történetéhez = Dokumentoj pri la Historio de la Kompofono
Kitüntetés = Honorigo
Kezdetben = Genezo
Káin és Ábel = Kain kaj Abel
Tökéletes alattvaló = Perfekta civitano
Hamis jós = La falsa aŭguro
Püthagorasz = Pythagoras
Logosz = Logos
A guafa = La guarbo
Babona = Superstiĉo
Vincenzo
Dongók = Muŝoj

Szathmári, Sándor. Tréfan kívül. Hungara traduko de Kredu min, sinjorino! de Cezaro Rossetti. 1958.

Szathmári, Sándor. Hiába: Jövő: Regény [Vane / In Vain]. Budapest: Szépirodalmi Könyvkiadó, 1991.

“Vane ‑ La estonteco (fragmento)” de Sándor Szathmári, tradukis el la hungara Lariko Golden, p. 202-205; kun Éva Tófalvi, “Szathmári, la hungara Orwell,” Esperanto, decembro 1997, 90: 12 (#1098), p. 202-204.

Dorskovrilo de Vane (Hiába) de Sándor Szathmári elhungarigis István Mészáros

Szathmári, Sándor.“Az uncinnátus roham” [“La atako de uncinnátus”], Világ és Nyelv, 1987, n-ro 5.

Galaktika, Jun '87, #81, szerk. Kuczka Péter, Móra, 96 oldal, 28 Ft.

38 * Tófalvi Éva: Az író, mérnök és próféta
40 * Szathmári Sándor: Az asztrálfluidum
47 * Szathmári Sándor: Káin és Ábel

Sonregistraĵoj / Audio Files

Studies in a Dying Culture radio show / podcasts by R. Dumain (sponsored by Think Twice Radio): summaries + links

The Utopian Vision of Sándor Szathmári, 6 May 2012, 6th episode

Frigyes Karinthy: the Hungarian Swift & his musical robots (sound file, 57 min.), 7 May 2016, 12th episode
(@ 47 min.: discussion of influence on Sándor Szathmári)

La Voĉoj de Sándor Szathmári. Tenmori: Amo-Akademio, 1976. (La Voĉalbumo de Esperanto; 13-14) Disko.

Szathmári - Budapeŝta Ekzameno, (YouTube, 18:26) El la Songazeto 2 de Literatura Foiro?

Verkaro de Claude Gacond: Radioprelegoj en la jaro 1978

772 1978.07.27 & 29 Sándor Szathmári (1), lia vivo : Teksto / Aŭskultu
773 1978.08.03 & 05 Sándor Szathmári (2) en la hungara kaj Esperanta literaturoj : Teksto / Aŭskultu
774 1978.08.10 & 12 Vojaĝo al Kazohinio de Sándor Szathmári (3) : Teksto / Aŭskultu
775 1978.08.17 & 19 Vojaĝo al Kazohinio de Sándor Szathmári (4) : Teksto / Aŭskultu

La Voĉoj de Kálmán Kalocsay (disko). Tenmori: Amo-Akademio, 1970(?). (La Voĉalbumo de Esperanto; 11-12)
@2:40 & @5:00: Ne konsentas kun Szathmári.

William Auld - Kvindekjara pilgrimo tra fantascienca literaturo - 2 el 2 mencias Kazohinion.

Radio Esperanto: Kaliningrada Esperanto-Podkasto, n-ro 23 (2010) de la 17a minuto - la 27a

Kazohinia (3:24) [en la hungara / in Hungarian]

Alpha Code - Kazohinia (7:01)

See also: Alpha Code ‎– Agapemone EP: Genre: Electronic; Style: Techno; Year: 2013. Tracklist: Brave New World, Kazohinia. [Prisoner fans note pennyfarthing bicycle.]

Maŝinmondo de Sándor Szathmári kaj la artefarita intelekto (kun bildoj; YouTube: Hazardujo, 2023, 5:15 min.)

Fotografoj / Photographs

Sándor Szathmári (Österreichische Nationalbibliothek)
3 fotoj de la Aŭstria Nacia Bibliotekto / 3 photos from the Austrian National Library:
1959 (2: kun edzino / with wife; kun / with Gaston Waringhien) + hungara kongreso / Hungarian Esperanto Congress 1941 (1)

Tomb/o of/de Sándor Szathmári (alireteje) & ĉi-reteje

Videoj & Filmoj / Videos & Films

Prezento de la libro Vojaĝo al Kazohinio (Sándor Szathmári) (SAT-Kongreso, 23 julio 2021, 49:13 min.)

New Europe Books's Videos (2012). This video is broken up into segments on YouTube:

Moderator Edie Meidav inquires, panelists respond (7:02)

YouTube videos of same (Dumain contributions listed separately, further below):

Reading from Voyage to Kazohinia, June 6 event, NYC — Part 1 of 2 (11:28)
Reading from Voyage to Kazohinia, June 6 event, NYC — Part 2 of 2 (5:31)
Gregory Moynahan discusses Voyage to Kazohinia (1:36)
Novelist Anna North discusses Voyage to Kazohinia (1:14)
Benjamin Hale discusses Voyage to Kazohinia (1:27)
Francesco Crocco discusses Voyage to Kazohinia (1:52)

Kazo - magyar dokumentum játékfilm a Kazohinia című regényről és írójáról, 43 perc, 1998 (45:55)

Kazo - Hungarian documentary about the novel Kazohinia and its writer, 43 minutes, 1998. Producer: Adányi Mihály; Director: Gábor Zsigmond Papp; Cinematographer: Flórián Góczán. Péter Kuczka, Ferenc Takács and Árpád Máthé tell the story of Szathmári & Kazohinia, with enacted scenes [probably from the film]. Cast: László Helyey, Viktória Lévay, Ádám Rajhona, Tamás Széles, Péter Vallai.

Kazo (1997, 50 min.; IMDB entry on Hungarian film)

Kazohínia (jobb változat) (20:16)

Scenes (probably from film), interspersed with footage of Szathmári’s tombstone: Gulliver amongs the Hins (2 scenes) & Behins (1 scene).

A Kazohinia a harmadik bemutató, Gyula Televízió, July 21, 2015 (2:32)

Press conference on adaptation of Kazohinia, directed by Árpád Sopsi, in Gyula, where Szathmári was born.

A Kazohinia című regény színpadi adaptációját Gyulán tekintheti meg először a nagyérdemű, May 13, 2015 (25:42)

The theatrical adaptation of Kazohinia can be seen for the first time in Gyula [press conference].

Az emberi lét tiszta valóságából minden világok legjobbikába jutottak el a gyulai tószínpad nézői, Jul 26, 2015 (8:11)

Premiere of the 52nd season of the Gyula Castle Theater: Gulliver among the Hins: 2 scenes (2015.07.21).

David Mandler on Kazohinia [see also reading assignments, further below]:

Voyage to Kazohinia: Chapter 1, Critique (March 30, 2020) (7:13)
Kazohinia Chapter 2: The Cash Nexus (4:09)
Kazohinia: Testing for Kazo in Chapter 3 (6:02)
What is Kipu in the Voyage to Kazohinia? (4:39)
Fire Raisers and the Pledge of Allegiance (Chapter 13) (5:59)

Maŝinmondo de Sándor Szathmári kaj la artefarita intelekto (5:15)

Videoj de / Videos of R. Dumain:

Ralph Dumain discusses the classic novel Voyage to Kazohinia (8:21), Consulate General of Hungary, New York City, June 6, 2012

Discussing Voyage to Kazohinia--June 6 book launch (7:01), Symposium at Consulate General of Hungary, New York City, June 6, 2012

Centjariĝoj de Stanislaw Lem & R.U.R. de Karel Čapek (32 min.), Prelego de Ralph Dumain en SAT-Kongreso, la 26-an de julio 2021

Pri Verkoj de Szathmári aliloke en beletro / References to Szathmári’s Work in Other Literary Works

Knoedt, Leopoldo H. “Estu Hino,” Fonto, n-ro 87, marto 1988 (volumo 8), p. 3.

Pri Sándor Szathmári: Anglalingvaj & Esperantaj (& Kelkaj Aliaj) Fontoj / About Sándor Szathmári: Sources in English & Esperanto (& Some in Other Languages)

Sándor Szathmári @ Ĝirafo (blogo de R. Dumain / R. Dumain’s Esperanto blog)

Sándor Szathmári [in English], Literatura Galerio de Esperanto

Sándor Szathmári [en Esperanto], Literatura Galerio de Esperanto

Sándor Szathmári - Wikipedia, the free encyclopedia

Kazohinia - Wikipedia, the free encyclopedia

Voyage to Faremido - Wikipedia, the free encyclopedia (mentions Sándor Szathmári)

Szathmári, Sándor, entry in The Encyclopedia of Science Fiction, January 14, 2013.

Simpozio pri Sándor Szathmári

Ralph Dumain leads seminar on "Voyage to Kazohinia" at CUNY (1)

Ralph Dumain leads seminar on "Voyage to Kazohinia" at CUNY (2)

Ralph Dumain Guest Blog Post: Reflections on Voyage to Kazohinia Seminar

Literatura kafejo omagis al Sándor Szathmári, Esperanta Civito, HeKo 564 8-B, 19 septembro 2014

Geoffrey Sutton, Concise Encyclopedia of the Original Literature of Esperanto (New York: Mondial, 2008), pp. 305-311.

Humphrey Tonkin, Review of Sándor Szathmári, Kazohinia, tr. Inez Kemenes (Budapest: Corvina, 1975). World Literature Today, 51 (1977): 140-141.

Humphrey Tonkin, “Perdition or Perfectability in a Mechanized World: On Sándor Szathmári's Dystopian Novel Voyage to Kazohinia,” unpublished foreword to 2012 edition of novel.

Fiction review: Voyage to Kazohinia, Publishers Weekly, 9 April 2012.

Leia Menlove, Voyage to Kazohinia, ForeWord Review, Summer 2012 (May 31, 2012)

Allan Massie, “Stranger in a Stranger Land” [review of Voyage to Kazohinia], The Wall Street Journal, July 17, 2012. Print version: July 18, 2012, p. A13, U.S. edition.

William Oberly, Review: Sándor Szathmári, Voyage to Kazohinia, trans. Inez Kemenes, Hungarian Cultural Studies, vol. 6, 2013, pp. 253-254.

Voyage to Kazohinia - Szathmári Sándor: an overview of the reviews and critical reactions (the complete review)
(all reviews accounted for)

Dániel Dányi, Now boarding for Kazohinia. Hungarian Literature Online, 07. 30. 2012. See also: Voyage to Kazohinia (excerpt).

Trevor Steele, Romanoj en Esperanto, prelego de Trevor Steele: Some Notes on Novels in Esperanto. Lecture in English, Sydney, 2 June 2013.

Voyage to Kazohinia reading assignment, Dr. Mandler's English Blog, Stuyvesant High School:
    12th Grade: H.W.#64, Due Thursday, 5/23, May 22, 2013.
    12th Grade: H.W.#65, Due Friday, 5/24, May 23, 2013
    12th Grade: H.W. #67, Due 5/29, Wednesday, May 28, 2013
    12th Grade: H.W.#68, Due Thursday, 5/30, May 29, 2013
    12th Grade: H.W.#69, Due Friday, 5/31, May 30, 2013
    12th Grade: H.W.#71, Due Tuesday, 6/4, June 3, 2013
    12th Grade: H.W.#72, Due Wednesday, 6/5, June 4, 2013
    12th Grade: H.W.#73, Due Friday, 6/7, June 5, 2013

Dystopian Books

Kazohinia

Zatamon: Favourite Fictional Character, 16 Nov. 2011 (The Thinking Atheist)

Vojaĝo al Kazohinio de Sándor Szathmári, reviewed by / recenzis Jim Henry
review in English
recenzo en Esperanto

Dystopia west, dystopia east: the vanishing of speculative fiction under Stalinism by Erika Gottlieb

Review: Sándor Szathmári, Utazás Kazohiniában [Voyage to Kazohinia] (1948) by Joseph Remenyi; with book notice

Sandor Szathmari. Satiraj rakontoj

Sándor Szathmári - Vikipedio

Vojaĝo al Kazohinio - Vikipedio

Sándor Szathmári (Originala Literaturo Esperanta)

Sándor Szathmári: Vojaĝo al Kazohinio

Recenzoj / Reviews:

Poul Thorsen, “La Dua Gulivero,” Norda Prismo, 1958, p. 235-236.

Tomáš Pumpr, en La Nica Literatura Revuo, n-ro 5/3, januaro-februaro 1960, p. 115-120.

Gaston Waringhien, el Sennaciulo

István Ertl, “Gulivero inter la esperantistoj, aŭ: kiel homi transhome,” Legologa Blog, 19 aprilo 2010.

sama recenzo: Vojaĝo al Kazohinio [Nia Trezoro, recenzo], La Ondo de Esperanto, 2010, n-ro 5.

Radio Esperanto: Kaliningrada Esperanto-Podkasto, n-ro 23 (2010) de la 17a minuto - la 27a.

Jurij Finkel, “Provo de recenzo pri «Vojaĝo al Kazohinio»,” 1 oktobro 2011.

Ĉu “Vojaĝo al Kazohinio” estis eldonita stumpigita? (Sxak :lta, 18 junio 2009)

Michel Duc Goninaz, “Pri la Verkaro de Sándor Szathmári,” Sennacieca Revuo, n-ro 95, 1967, p. 40-45.

Éva Tófalvi, “Szathmári, la hungara Orwell,” Esperanto, decembro 1997, 90: 12 (#1098), p. 202-204; kun “Vane ‑ La estonteco (fragmento)” de Sándor Szathmári, tradukis el la hungara Lariko Golden, p. 202-205.

Éva Tófalvi, “Je la centjara datreveno de naskiĝo de Sándor Szathmári,” en Memorlibro: kolekto de la prelegoj dum la solena internacia konferenco organizita okaze de la tridekjariĝo de la universitata fako Esperantologio (Budapeŝto, 17/18-04-1997), ĉefred. Tamás Gecső, red. Zsuzsa Varga-Haszonits & Lariko Golden, kunlaboris Anita Renkecz (Budapest: Universitato Eötvös Loránd, Katedro pri Ĝenerala kaj Aplikata Lingvistiko / Eötvös Loránd Tudományegyetem, 1998), p. 346-350.

Éva Tófalvi, “La du testamentoj de Sándor Szathmári,” Fonto, n-ro 179, novembro 1995, p. 25-30. Kun fotografo de la tombo de Sándor Szathmári.

Éva Tófalvi, “Kontribuaĵo al la demando pri la estiĝo de Vojaĝo al Kozohinio,” Fonto, julio 1989; 9 (103): 3-11.

Éva Tófalvi, La Rolo de la Persona Faktoro en la Esperanta Literaturo (La Verkisto), Fonto, n-ro 15, decembro 1981, p. 29-34.

Maria Bereczki, “Sándor Szathmári kaj Lia Ĉefverko ‘Vojaĝo al Kazohinio’,” en: B. Ehmann, E. Sooŝ (red.), Esperantologiaj Kajeroj 2 (Budapest: 1977), p. 101-120.

Manuel Halvelik pri identokrizo, artefarita inteligento, & Sándor Szathmári [konkludo de “Sciencismo kaj anti-sciencismo,” Simpozio, n-ro 13, majo 1989, p. 17-21]

Eugène de Zilah, “Ĉu behinoj?”, La Gazeto, 15 marto 1999 ; 14 (3 [81]): 3-5.

Christian Declerck, “Novspeca, niastila heroeco” [recenzo de Poemo de Utnoa de Abel Montagut], Literatura Foiro, aŭgusto 1994. Komparas kun Kazohinio.

István Simon, “La senkompata humanisto,” Opus Nigrum, 1988; 3: 1-4.

Silfer, Giorgio. Enkonduko al Literatura Kritiko, 2-a eldono (Ĝenevo; Milano: Kooperativo de Literatura Foiro, 1983), p. 40-41: Giorgio Silfer pri Kritiko de Esperanta Literaturo: Internacia Kulturo aŭ Subkulturo?

Silfer, Giorgio. “Pri la stilo de Maŝinmondo,” Hungara Vivo, 1976, n-ro 2, p. 25-26.

Golden, Bernard. “Imagitaj lingvoj en fantaziaj romanoj,” Literatura Foiro, n-ro 159, jaro 27, februaro 1996, p. 26-39. (Pri Kazohinio, Misio sen alveno de John Francis, & iomete pri Faremido de Karinthy.)

Asterisko. “Lasta Gulivero foriris,” Literatura Foiro, decembro 1974, p. 6-7.

Benczik, Vilmos. “Sándor Szathmári 1897-1974” (nekrologo), Hungara Vivo, 1974, n-ro 6, p. 29.

Mathé, Arpád. “Sándor Szathmári 1897-1974: Szathmári Mortis,” Budapeŝta Informilo, Novembro 1974, p. 9. Kun memfoto el la jaro 1955.

“S. Szathmari 1897-1974” (Nekrologo), Esperanto, novembro 1974, p. 188.

Setälä, Vilho. “La Tragedio de l’ Homo — la Eterna Lukto,” Norda Prismo, 1968, n-ro 1, p. 9-13.

Kalocsay, Kálmán. “Pri Sándor Szathmári” (La Gvidlibro II ), kun postnoto de Azarij Perelman, Hungara Vivo, 1968, n-ro 1, p. 15.

Jacques, Jean-Marie. Recenzo: Kain kaj Abel de Sándor Szathmári, Literatura Foiro, n-ro 53, februaro 1979, p. 14.

Trifonĉovski, Ljubomir. “Szathmári kaj nia revuo,” Literatura Foiro, n-ro 168, aŭgusto 1997, p. 186.

Lajos Lesznai, Recenzo de Maŝinmondo, 1965, n-ro 2, p. 22.

Konisi Gaku, “Homaro kontraŭ Tekniko,” Esperanto, februaro 1965, p. 31-32.

Ferdinand de Diego, “Teknozoismo,” Monda Kulturo, aŭtuno 1964, p. 278.

Morgens Groth, “Ĉu Kreskdoloro?”, Norda Prismo, n-roj 5-6, 1964, p. 164.

Setälä, Vilho. Recenzo de Vojaĝo al Kazohinio (1959), en Fortoj de l’ vivo (Helsinki: Fondumo Esperanto, 1967), p. 71-72.

ITO Kanzi [= ludovikito]. “La kvina vojaĝo de Gulivero,” Sennaciulo, 41-a jaro, n-ro 1 (776), januaro 1970, p. 11.

La Falsa Aŭguro [recenzo] de Betty Chatterjee, 10/10/2011

“El la eĥoj de la verkaro de Szathmári” [citaĵoj el diversaj aŭtoroj pri Sándor Szathmári] + rilata parto de enhavtabelo, Hungara Vivo 4 / 1973, p. 1

Vilmos Benczik, Frigyes Karinthy (1887-1938), en Vojaĝo al Faremido / Kapilario, tradukis L. Tarkony (Budapest: Hungara Esperanto-Asocio, 1980).

Verkoj de kaj pri Sándor Szathmári ĉe Internacia Esperanto-Muzeo en Vieno, Österreichischen Nationalbibliothek

Wojciech Usakiewicz, Esperantistische Weltbilder [komparo inter Zamenhof, Lanti, & Szathmári ], tradukis germanen Gary Mickle, el la pola originalo: Esperancja - Kultura i kultoro-twórcze mechanizmy, Instytut Kultury, Warschau 1989, p. 71-101.

1971

Pri Sándor Szathmári en la hungara / About Sándor Szathmári, in Hungarian

Kuczka Péter. Szathmáry Sándor. In memoriam Szathmáry Sándor (1897-1974), Galaktika 13. Tudományos-fantasztikus antológia. Budapest: Kozmosz Könyvek, 1975. 121. p. (Galaktika.)

Kocsis, Lilla. “Én csak jel és szimbólum vagyok”: Utópikus vonások Babits Mihály Elza pilóta vagy a tökéletes társadalom című művében. PhD thesis, Graduate School of Literary Studies, University of Szeged, 2009.

Study of utopianism in Elza pilóta by Mihály Babits. Mentions Szathmári. / Studo de utopiismo en Elza pilóta de Mihály Babits, mencias Szathmári-on.

Békés Márton. Szathmári Sándor: Gulliver utazásai Kazohiniába. 2011/1 Kommentár.

Alexis Strauss. Az elfelejtett utópista - Szathmáry Sándor. Kuruc.info, 2011-08-28.

Tófalvy Éva. Gyulától Kazohiniáig. Bárka Online; Megjelent a 2012/1-es Bárkában. Bárka 10 (1), február 2012, p. 88–93.

Tófalvy, Éva. Kazohiniától Atlantiszig: Szathmári Sándor és utópiái. AKVILA & PRISCILLA Kiadó, 2017. 196 p. La nemalhavebla libro en la hungara. / The definitive book in Hungarian.

Kabdebó Lóránt. Fasiszta kommunizmus (Tófalvy Éva Szathmári-monográfiájáról) [recenzo / review], MAGYAR-HON-LAP, 2017 August 7.

A katasztrofizmus stílusa (Irodalom) [The style of catastrophism / La stilo de katastrofismo].

Categories: 1: technocratic; 2: philosophy of history; 3: existentialist. Technocratic catastrophism can be seen for example in Babits’novel entitled Elsa pilot. Some classify Karinthy’s Gulliveriádák (Faremidó, capillaries) as catastrophism. A typical example of existentialist catastrophism is Szathmári’'s novel Kazohinia. / Kategorioj: 1: teknokrata; 2: filozofio de historio; 3: ekzistencialisma.

Gyurkovics Tamás. “Rövid bédekker seholsincs-országba” (MASFITT).

Brief history, with extensive discussion of Karinthy’s Voyage to Faremido & Kazohinia & other authors. / Mallonga historio kun ampleksa diskuto de Karinthy & aliaj verkistoj.

Kelevéz, Ágnes. “Gulliver újabb utazásai (Karinthy Frigyes: Utazás Faremidóba, Capillária, Szathmári Sándor: Kazohinia),” in Valóság és varázslat, ed. Lóránt Kabdebó (Budapest: PIM, 1979), pp. 215-223.

Pri Sándor Szathmári en la hispana / About Sándor Szathmári, in Spanish

Kazohinia

Sándor Szathmári: 40 jaroj post lia morto / On the 40th anniversary of Szathmári’s death

Literatura kafejo omagis al Sándor Szathmári, Esperanta Civito, HeKo 564 8-B, 19 septembro 2014.

Radacsy, Laszlo. “Inde giganto, malinde nano,” Literatura Foiro, n-ro 270, aŭgusto 2014.

Supplementary References / Aldonaj bibliografio & Retligoj

. . . En Esperanto

Baghy, Julio. Sonĝe sub Pomarbo: Triakta Lirika Komedio en Ses Fantaziaj Bildoj. La Laguna: J. Régulo [Stafeto], 1958. (Bel-literatura eldonserio; 14)

Dumain, Ralph. “La tragedio de l’ homo en tri medioj,” Beletra Almanako n-ro 23, junio 2015, p. 95-102.

Dumain, Ralph. “La vivo, verkaro kaj muzikaj robotoj de Frigyes Karinthy,” Beletra Almanako, n-ro 27, oktobro 2016, p. 97-112. Vidu “Konkludo”n, p. 107: De Madách al Karinthy al Szathmári & Zend.

Dumain, Ralph. “Vojaĝo al hungara literaturo, tereno nekonata,” Kontakto, n-ro 271 (2016: 1), p. 12-15.

Kalocsay, Kálmán. “La Tragedio de L’Homo kaj Imre Madách” [prelego, 23 novembro 1964], en Dek Prelegoj, red. Vilmos Benczik (Budapest: Hungara Esperanto-Asocio, 1985), p. 107-110, kun notoj p. 124-125.

Karinthy, Frigyes. Vojaĝo al Faremido, tradukis L. Tarkony. Budapest: Hungara Esperanto-Asocio, 1980. Kun Kapilario.

Karinthy, Frigyes. Vojaĝo al Faremido, tradukis L. Totsche. Inko, 2003. Revizio de eldono de 1933.

Madách, Imre. La tragedio de l’homo: drama poemo; kun dudek desegnaĵoj de Miĥaelo [Mihály] Zichy kaj kun la portreto de l’aŭtoro; el la hungara originalo tradukis Kálmán Kalocsay. Budapest: Hungara Esperanto Instituto, 1924. Kovrilo.

Madách, Imre. La Tragedio de l’ Homo: Drama Poemo, tradukis Kálmán Kalocsay. Budapest: Corvina, 1965.

Rátkai, Árpád. "La beletra rondo de la revuo Nyugat kaj la Internacia Lingvo", en Beletra Almanako, n-ro 8, junio 2010, p. 63-95.

Sőtér, István. “Imre Madách kaj La Tragedio de l’ Homo” en La Tragedio de l’ Homo: Drama Poemo de Imre Madách, tradukis Kálmán Kalocsay (Budapest: Corvina, 1965), p. 5-14, 253.

Trunte, Nicolina. La Guliveriado: Neniejoj de l’ Infana Raso. 2021. 61 p.

La Guliveriado. Neniejoj de l’ Infana Raso: Kompara Studo. 2-a, korektita eldono. Berlin: Neopubli GmbH. 2021. 124 p.

. . . In English

Anonymous. Gulliver’s Return. A Sequel to Voyage to Kazohinia by Sándor Szathmári. Amazon, 2018.

See also Badcock.

Badcock, Christopher. “Voyage to Kazohinia: A Diametric Dystopia,” Psychology Today blog, May 6, 2017.

See related articles by Badcock mentioning Kazohinia.

Bisztray, George. “Man's Biological Future in Hungarian Utopian Literature,” Canadian-American Review of Hungarian Studies, Vol. 3, No 1, Spring 1976, pp. 3-13.

Author suggests that there is a Hungarian utopian tradition that has not received adequate attention. Discusses Madách, Mór Jókai, Karinthy, and even mentions Szathmári.

Cornis-Pope, Marcel; Neubauer, John; eds. History of the Literary Cultures of East-Central Europe: Junctures and Disjunctures in the 19th and 20th Centuries. Vol. IV: Types and Stereotypes (Amsterdam; Philadelphia: John Benjamins Publishing Company, 2010), Introduction [to Figures of Female Identity] by Marcel Cornis-Pope & Robert B. Pynsent [Czech feminism], John Neubauer [dystopia], pp. 221-227. Note Szathmári, p. 226.

Czigányik, Zsolt. “From the Bright Future of the Nation to the Dark Future of Mankind: Jókai and Karinthy in Hungarian Utopian Tradition,” Hungarian Cultural Studies, vol. 8, 2015, pp. 12-23.

Discusses György Bessenyei, Karinthy, and briefly, Szathmári. The bulk of the essay is devoted to Jókai’s A jövõ század regénye (The Novel of the Century to Come).

Czigányik, Zsolt. “Negative Utopia in Central Europe: Kazohinia and the Dystopian Political Climate of the 1930s,” in Utopian Horizons: Ideology, Politics, Literature, edited by Zsolt Czigányik (Budapest; New York: Central European University [CEU] Press, 2017), pp. 161–180.

“There is a curious book that keeps causing discomfort to its readers: A Voyage to Kazohinia, written in or around 1935 and first published in 1941, is often considered the single most important book of the Hungarian utopian (and dystopian) tradition. As part of a larger project of mapping Hungarian utopianism from a social and political perspective, this chapter analyzes this book of central importance by displaying its textual and structural parallels with contemporary political ideologies, especially nationalism, fascism, and anarchism.”

Maczelka, Csaba. Book Review: Utopian Horizons: Ideology, Politics, Literature, Slavonica, vol. 26, no. 1 (2021), pp. 76-80.

“Zsolt Czigányik discusses twentieth-century Hungarian author Sándor Szathmári’s Kazohinia, a peculiar author’s take on the genre of Gulliveriad with a troubled publishing history. Czigányik first analyses the Swiftian background of the work and the dual structure in a way that is similar to Vieira’s previously cited concept of utopia: the first book could be seen as the thesis, the second the antithesis, and the reader is challenged to provide the synthesis for themselves. The literary interpretation is accompanied by a look at the political environment of the work, where the novel is placed in the context of fascist thinking in the 1930s, and a satiric critique of totalitarianism as secular religion is also discovered. Anarchy is another question to discuss, since Szathmári was a member of a short-lived anarchistic society in the 1920s. From this respect, instead of propagating anarchistic ideals, the dysfunctional stateless society described in the work seems to offer an implicit critique of them.”

Czigányik, Zsolt. Utopia Between East and West in Hungarian Literature. Cham, Switzerland: Palgrave Macmillan Cham, 2023. ix, 252 pp. (Palgrave Studies in Utopianism) ISBN: e-book: 978-3-031-09226-8; hardcover: 978-3-031-09225-1; softcover: 978-3-031-09228-2.

See Chapter 8: Sándor Szathmári’s Dystopias and the Positivistic Simplification of Humans; also mentions and comparisons throughout the book, the first book in English on the Hungarian utopian tradition.

Dumain, Ralph. Review: Czigányik, Zsolt. 2023. Utopia Between East and West in Hungarian Literature, Hungarian Cultural Studies (Journal of the American Hungarian Educators Association), volume 16 (2023).

Dumain, Ralph. Futurology, Science Fiction, Utopia, and Alienation in the Work of Imre Madách, György Lukács, and Other Hungarian Writers: Select Bibliography. 2012.

Farkas, Ákos. 2016. “Who Should We Follow? Author, Text and Reader In Sándor Szathmári’s In Vain,” in The Arts of Attention, edited By Katalin G. Kállay, Mátyás Bánhegyi, Ádám Bogár, Géza Kállay, Judit Nagy, Balázs Szigeti (Budapest; Paris: Károli Gáspár University of the Reformed Church in Hungary / L’Harmattan Publishing / Éditions L’Harmattan, 2016), pp. 219-227.

Fekete, John. “Science Fiction in Hungary,” Science Fiction Studies, vol. 16, no. 2 (48), July 1989, pp. 191-200. Karinthy is discussed; Szathmári is mentioned.

Gottlieb, Erika. Dystopian Fiction East and West: Universe of Terror and Trial. Montreal; Ithaca, NY: McGill-Queen’s University Press, 2001. Note treatment of Hungarian literature including references to Madách, Karinthy, Szathmári.

Hartvig, Gabriella. The Critical and Creative Reception of Eighteenth-Century British and Anglo-Irish Authors in Hungary. Pécs: University of Pécs, 2013. Includes:

“The Dean in Hungary,” pp. 11-30. Previously published in Hartvig, 2005.

“Hungarian Gullivariads: Gulliver’s Travels in Faremidó, Capillária, and Kazohinia,” pp. 31-45. Previously published in Hartvig, 2008.

“Gulliver’s Umpteenth Voyage in Hungary: the Most Recent Sequels,” pp. 47-63.

Includes discussion of Karinthy and Szathmári.

Hartvig, Gabriella. “The Dean in Hungary,” in The Reception of Jonathan Swift in Europe, edited by Hermann J. Real (London; New York: Continuum, 2005), pp. 224-237.

Karinthy and Szathmári are discussed here.

Hartvig, Gabriella. "Hungarian Gulliveriads: Gulliver's Travels in Faremidó, Capillária, and Kazohinia," in Reading Swift: Papers from The Fifth Münster Symposium on Jonathan Swift, edited by Hermann J. Real (München: Wilhelm Fink, 2008), pp. 519-31.

Includes a comparison of Karinthy and Szathmári.

Jordan, David K. “Esperanto: the international language of humor; or, What's funny about Esperanto?” Humor 1-2 (1988), pp. 143-157. PDF.

Esperanto literature has, of course, produced much more sophisticated works of language-free humor, however. One such writer was Sándor Szathmári (1897-1974), whose Voyage to Kazohinia (1958) is designed äs a sequel to Swift’s Gulliver’s Travels.10 Written in surprisingly Swiftlike prose, the book pursues Gulliver äs he visits Kazohinia, a land where everything is annoyingly rational. When he decides he cannot put up with all this rationality any more, he flees to the land of the Beohins, who are entirely irrational, which is just äs maddening.

Madách, Imre. The Tragedy of Man; translated from the Hungarian by George Szirtes; introduction by George F. Cushing; illustrations by Mihály Zichy. New York: Püski Publishing, 1988. Scene 13 on this site.

Schäfer, Wolf. “Stranded at the Crossroads of Dehumanization: John Desmond Bernal and Max Horkheimer,” in On Max Horkheimer: New Perspectives, edited by Seyla Benhabib, Wolfgang Bonß, and John McCole (Cambridge, MA: MIT Press, 1993), pp. 153-183.

Siggelakis, Susan. “Sandor Szathmari’s Kazohinia: Mathematics and the Platonic Idea,” Journal of Humanistic Mathematics, vol. 9, no. 1, January 2019, pp. 3–23.

Note: This web page is intended to cover Szathmári as comprehensively as feasible in Esperanto and English, but information about works in Hungarian and other languages may be added.

Noto: Ĉi tiu retpaĝo celas dokumenti Szathmári laŭfareble en Esperanto kaj en la angla, sed informoj pri verkoj en la hungara kaj en aliaj lingvoj eble estos aldonataj.

Sándor Szathmári / Postparolo de Vilmos Benczik

“Epilogo de la Aŭtoro je Peto de la Eldonisto”
de Sándor Szathmári

Epilogue By the Author at the Request of the Publisher
by Sándor Szathmári,translated from Esperanto by Ralph Dumain

“Vincent” by Sándor Szathmári, translated by Ralph Dumain

La Tragedio de L’Homo (Kritiko) de Sándor Szathmári

“La Tragedio de L’Homo kaj Imre Madách” de Kálmán Kalocsay

Al horizonto de la historio de la homaro — pri “La Tragedio de L’ Homo”
de SHI Chengtai

Adamo kun Madách de Oszkár Gellért

“Danuba Voĉo” de Julio Baghy (kun citaĵoj el Baghy & Szathmári)

»Norda Vento« de Karinthy de K. R. C. Sturmer

“Mór Jókai” de Zsuzsa Varga-Haszonits

"Pordo de l’forgeso" (artverko) de Péter Illéssy