Sándor Szathmári pri / on Julio Baghy

(Ĉerpaĵo / Excerpt with translation by Ralph Dumain)

La kritikistoj pravas: Baghy eble naive postkuras fatamorganojn, ofte naive, infanece, sed (bonvolu ankaŭ min priridi), tamen plaĉas al mi tiuj liaj vortoj:

— Homeco estas la plej alta idealismo. La natura batalemo de la homoj estu direktata al medioj eksterhomaj por fari el la nuna Infero almenaŭ tolerebla Purgatorion sur la Tero. La homoj estas edukeblaj kaj kondukeblaj mensuloj kaj iu posta centjaro fine povos realigi tion, kio hodiaŭ ŝajnas utopio. Jam devas alveni la tempo, kiam la progreson de la tekniko sekvos la praktika aplikado de filozofiaj progresoj. (Arĝenta duopo, 24. p.)

La kontraŭdiro inter la homa batalinstinkto kaj la teknika progreso, la problemo, ĉu la homo ne ekstermos sin per siaj nunaj servistoj, per la maŝinoj,—tio estas ankaŭ mia plej turmenta problemo.

Mi ne esperas la modifon de instinkto per nura edukado. Baghy esperas. Mi tre ĝojus, se li gajnus la veton! Sen romantika espero kaj sinofero ankoraŭ nenio okazis en la mondo. Kaj vere: Esperanto devas esti tendaro de esperantoj.

Nun, kiam ni deziras al li kompletan resaniĝon ka deziras al la mondo pacon kaj Paĉjon, mi fermu ĉi vicojn per la strofo de Hilda Drezen el 1937:

Kantu Baghy, nia bardo,
Bardo de l’ sincera ardo,
Kun antaŭa fort’: 
Vian larman emocion
Kaj fajreran ironion
Aŭdos sud’ kaj nord’.

Sándor Szathmári

FONTO / SOURCE: Szathmári, Sándor. “Julio Baghy,” en Ora Duopo: Jubilea Libro pri Julio Baghy kaj Kolomano Kalocsay, red. Lájós Kökény (Budapest: Hungara Esperanto-Asocio, 1966), p. 9-14. La supra ĉerpaĵo: p. 14. (Alklaku por tuta eseo. / Click preceding link for full original Esperanto essay.)

The critics are right: Baghy may have naively been chasing mirages, often naively, childishly, but (you are welcome to laugh at me, too), nonetheless, I find his words congenial:

Humaneness is the highest idealism. The natural bellicosity of people should be directed to extra-human affairs to make at least a tolerable purgatory out of the present hell on Earth. Human beings are individuals with minds that can be educated and guided and a future century will finally be able to create a reality out of what today appears a utopia. There must come a time when technological progress will be followed up with the practical application of philosophical progress. [from the Silver jubilee volume Arĝenta Duopo]

The contradiction between the human combative instinct and technical progress, the problem whether the human race will exterminate itself with its contemporary servants, the machines—this is the problem that torments me most.

I have no hope for the modification of instinct by education alone. Baghy does have hope. I would be delighted if he were to win the bet! Without romantic hope and dedication nothing has ever yet been accomplished in the world. And truly: Esperanto must be the camp of those who hope.

Now, when we wish for his complete recovery and wish for peace and Papa [a play on similar-sounding words] for the world, let me close these lines with the verses of Hilda Dresen from 1937 [. . . .]

Sándor Szathmári,
translated by Ralph Dumain

Ora Duopo: Jubilea Libro pri Julio Baghy kaj Kolomano Kalocsay

“Julio Baghy” de Sándor Szathmári,
(tuta eseo)

Epilogue By the Author at the Request of the Publisher
by Sándor Szathmári, translated by Ralph Dumain

“Epilogo de la Aŭtoro je Peto de la Eldonisto”
de Sándor Szathmári

Sándor Szathmári de Vilmos Benczik

Hungara Antologio, redaktis Kálmán Kalocsay;
kunlaboris Julio Baghy, Károly Bodó, László Halka, Ferenc Szilágyi, Ludwig Totsche

“Danuba Voĉo” de Julio Baghy (kun citaĵoj el Baghy & Szathmári)

K. R. C. Sturmer pri Julio Baghy

Julio (Gyula) Baghy: Retgvidilo / Web Guide

Sándor Szathmári (1897–1974): Bibliografio & Retgvidilo / Bibliography & Web Guide

Esperanto & Interlinguistics Study Guide / Retgvidilo pri Esperanto & Interlingvistiko

Alireteje / Offsite:

Sándor Szathmári @ Ĝirafo