Ralph Dumain: "The Autodidact Project": Poemo: Lajos Kassák: "Metiistoj"

LAJOS KASSÁK

1887‑ (Pron.: lajoŝ kaŝŝák).

En siaj versoj li estas reprezentanto de l’ ekspresionismo, dadaismo, konstruktivismo. En siaj romanoj, precipe en sia tre sukcesa autobiografio li estas realisto.

METIISTOJ.

Ni ne estas scienculoj, nek revemaj pastroj orbuŝaj,
Nek herooj, kiujn sovaĝa muzikbruo akompanis en batalojn,
Kaj kiujn nun kuŝas svene sur fundo de maroj, sur montoj sunlumaj,
Kaj sur kampoj tondrebatitaj, disŝutite en la tuta mondo.
Sub la blua firmamento nun sin banas la horoj en elfluinta sango,
Sed ni estas malproksime de ĉio. Ni sidas funde de obskuraj lu-kazernoj,
Senvoĉe kaj plene, kiel mem la nedispecigebla materio.
Hieraŭ ni ankorau ploris, kaj morgaŭ morgaŭ eble miros nian laboron la jarcento.
Jes! Ĉar el niaj malbelaj senformaj fingroj jam ekkreskas la freŝa forto
Kaj morgaŭ jam sur la novaj muroj ni trinkos festenon triumfan.
Morgaŭ el asbesto, fero kaj titana granito ni ĵetos vivon sur la ruinojn.
Kaj for la ŝtatkulisojn! la lunlumon! kaj la varieteojn!
Kolosajn nubskrapulojn ni konstruos, kopiojn de Eifelturo, lude.
Bazaltpiedajn pontojn. Sur la placoj novajn mitojn el sonoranta ŝtalo,
Kaj sur la mortintajn relojn ni puŝos; fajrajn lokomotivojn blekantajn,
Por ke ili brilegu kaj trakuru la vojojn kiel la kapturnaj meteoroj de l’ Spaco,
Novajn kolorojn ni miksos, novajn kablojn sub maro ni tiros,
Kaj gravedigos la maturajn senvirajn virinojn, ke novan rason lulu la Tero,
Kaj ĝoju la novaj poetoj kantantaj antaŭ ni la novan vizaĝon de l’ tempoj
En Romo, Parizo, Moskvo, Londono, Berlino kaj Budapeŝto.

80.

Sub bluaj toloj kuŝas miaj mortintoj
ho fratoj kiujn ĵetis sur bordon la akvoturnoj de mizeroj kaj bataloj
mi konas vin laŭvice mi konas la profundon de viaj sonĝoj kaj la risortojn de viaj agoj
en la florkrono de mia memoro vi floras kaj via peza odoro vastiĝas super la tristaj urboj
patrinoj kaj infanoj sidas ĉirkaŭ nemetitaj tabloj kaj ilia ombro elpaŝas de l’ muro por peze premi la kadukajn ŝultrojn
ĉi momente mi kredas, ke mortintoj estas ankaŭ ni kun ĉenitaj lupoj en nia brusto
la kanto kiun mi ŝiras el mia doloro por ke ĝi brilu ŝvebas super vi lace kiel la fumo
la malbenita fumo de fabrikoj kaj uzinoj la fumo de trajnoj kaj ŝipoj
ho fratoj kiujn en la dronintaj stratoj kaj belegaj placoj senindulge oni buĉis
pri viaj kreaj brakoj mi pensas kaj pri l’ maltrankvilo kiun vi portis en viaj mallumaj okuloj
ankaŭ mi estas nodo sur la fadeno de via sorto viva parto de l’ tuto
ho faligitaj kolonoj de mia vivo
per la laŭdo de via nomo mi frapas sur pordoj ŝlositaj kaj tintas miaj ĉenoj kaj armiloj.

83.

Sur maldekstra bordo de l’ rivero estas la kampo. Muroj staras ĉirkaŭ ĝi kaj ĉi muroj estas nia domo
jen ĉi tie mi vivas kun virino kaj kun sennombraj infanoj kvazaŭ reĝo murde enviata de l’ malriĉuloj de l’ urbo
ĉu mi donu ion al ĉi orfoj mi demandas min kion mi povus doni al ili pri kio ili ĝojus
granda estas mia forgesemo kaj plena mi estas de miskutimoj
se mi rimarkas ke el papero konsista, la grundo en kiun mi boris miajn radikojn min kaptas kapturno
sed ankaŭ ĉi tio estas en mi nor ludo de momentoj
mia birdo suprenflugas en la lumon aŭguras kaj forpelas miajn angorojn
kial mi ja timus nek amiko nek malamiko loĝas tie ĉi
se mi bone vidas la tuto estas nur griza nubo
ĝi estas tiu flageto kiu la trajnojn translasas sur la ponto
do iru ankaŭ vi mi diras al miaj kunuloj kiuj venis kun mi por min enterigi sub la ombro
ankoraŭ sanas miaj membroj mi ankoraŭ ne volas iri dormi
mi aŭdas la korbaton de l’ horoj kaj la kanton kiun brilas la steloj
oleon mi verŝas sur fajron
varme estas ĉirkaŭ mi kaj trankvile mi sidas en la lumo.

85.

14 monatojn mi laboris en mino inter homoj ne vivantaj human vivon
matene, kiam la suno sin ekmontris ni iris sub la nigran teron
    kaj kiam la suno malaperis ni suprenvenis en la nigran nokton
ni sentis ia nekonata persono pri ni disponas
kiel brutoj senvorte ni laboris kaj en nia libera tempo ni generis infanojn pro nura enuo
tutan vilaĝon ni popolumis per niaj parencoj kaj per niaj ofte ĝemele naskitaj idoj
kelkfoje sinjoroj al ni venis disdonis monon sed ne tiuj estis niaj tagoj plej belaj
ni amis la kapturnon pro l’ forta tabako kaj amis aŭskulti la fabelojn de l’ laborgvidisto Johan Filipoviĉ
blankliphara morna urso estis la maljunulo li estis la baptopatro
    de l’ infanoj kaj li diris lastan adiaŭon al niaj malbelaj sekŝrumpigitaj mortintoj
en nigra ĉemizo kaj nigra diabloleda pantalono mi staradis apud li sed el mi ne povis ekfonti la larmoj
de kie do mi venis ke tiel krustiĝis mia naturo
fremda vi estas ankaŭ tie ĉi mi diris al mi mem iun vesperon kaj
grimpis sur la monton kiu el miaj sonĝoj elleviĝis ĝis la ĉielo
jen du maristoj ŝiprompuloj migris inter la humidaj nuboj ili
    min vokis ke mi kuniru por serĉi la ŝipon kin ekiris ŝarĝita
    de oro el Hindio kaj nun kuŝas kadavre sur la fundo de l’ maro
junaj estis ankaŭ ili bluaj rubandoj flagris ĉe ilia ĉapo kaj la desegnitan koron de sia panjo ili portis sur la brako
ni interkroĉiĝis
tri nebrideblaj buboj en la nuboj ni ŝancelpaŝis direkte al nia vivo.

(Szilágyi.)

89.

Apenaŭ mi povas al vi paroli — vi diras — vi pesas miajn vortojn kaj rigardas en miajn okulojn tiel ke mi ektremas antaŭ vi
mi ne naskiĝis servistino ankoraŭ juna mi estas por tro peza laboro kaj mi volus resti forta kaj sana por miaj alvenontaj infanoj
kion mi donu do al vi mi demandas — kiun mi starigu apud vin ke li flegu la rozojn de viaj vangoj kaj zorge ordigu vian ĉifitan jupon
tia estas la homo kia li formiĝs en la vivo miaj manoj kutimiĝis
    al la premo kaj krudaj kaj nudaj estas miaj vortoj kvankam
    ili por vi eksonas por Yin laŭdi kaj agrablumi
ofte mi rimarkis jam ke tute alia estas kion mi diras ol kion mi
    ekpensas pri vi kiel mi povus ja esprimi en vortoj la tuŝon de miaj vivaj manoj
jen simpla homo mi estas kiun sovaĝigis la malbonaj jaroj kaj malcertigis la senreviĝoj
sed kiom gravas ĉio ĉi se tamen mi diras ke vi estas tre laŭ mia plaĉo kaj mi ne volas vin perdi
ĉu amo aŭ malamo estas tio ĉi mi ne scias sed vi aŭdas la erarvagan gregon ĝi iras en vintra kampo kaj ankaŭ ĝi blekas niajn plendojn.

FONTO: Kassák, Lajos. “Metiistoj”, en Hungara Antologio, redaktis: Kálmán Kalocsay; kunlaboris Julio Baghy, Károly Bodó, László Halka, Ferenc Szilágyi, Ludwig Totsche (Budapest: Literatura Mondo, 1933), p. 172-175. Aperas stancoj [1], 80, 83, 85, 89. Tradukis evidente stancojn 83 & 85 Ferenc Szilágyi, la ceterajn K. Kalocsay.

En Hungara Antologio, redaktis Vilmos Benczik (Budapest: Corvina Kiadó, 1983), p. 225-227, aperas stancoj [1], 80, 89; tradukis K. Kalocsay.

Fragmento el la Romano »Vivo de Homo« de Lajos Kassák

“Laborist-portreto” de Lajos Kassák, tradukis Kálmán Kalocsay

“Sola en la nokto” de Lajos Kassák, trad. Vilmos Benczik

“Leciono” de Frigyes Karinthy, tradukis Ferenc Szilágyi

“De animo al animo” de Árpád Tóth, tradukis Ferenc Szilágyi

“Oggi” de Mihály Babits, el la hungara trad. Ferenc Szilágyi

Esperanto & Laborista Movado / Esperanto & the Labor Movement

Esperanto & Interlinguistics Study Guide / Retgvidilo pri Esperanto & Interlingvistiko

Anglalingve / In English:

“The Horse Dies the Birds Fly Away”
(A ló meghal a madarak kirepülnek)
by Lajos Kassák, translated by Edwin Morgan

“Kassák Sketches” by Ágnes Nemes Nagy,
translated by Tim Wilkinson