Kumbel estas pseŭdonimo de dana inĝeniero, serioza ŝercemulo, Piet Hein (n. 1905). Lia liriko estas senpera reflekto de la fizika ĉirkaŭaĵo. Tute sen mistiko li sentas sin ero de granda kosmo. Li estas poeto kun scienca mondkoncepto, liberala interpretanto de progreso humana kaj teknika. Nur escepte lia formo estas larĝa, retora. Li preferas la miniaturon per siaj grukoj, el kiuj aperis preskaŭ 5000 en la tagĵurnalo Politiken, Kopenhago. En militaj kaj krizaj tempoj ĝuste tiuj ĉi epigramoj apartenas al la helaj punktoj dum gazetlego cetere deprimanta.

Pri la signifo de la vorto Kumbel regas ioma dubo. Eble ĝi estas pura artefaritaĵo, eble pravas la dana nobelpremiito Johannes V. Jensen, ke ĝi troviĝis jam sur antikvaj runŝtonoj (kumbl) kun signifo memorindaĵo. Prave aŭ ne, la vorto meritus esti tie, ĉar memorinda.

Ankaŭ la vorteto gruko estas enigma. Eble ĝi estas kuntiriĝo de la danaj vortoj grin kaj suk (rido-ĝemo), eble Johannes V. Jensen pravas, ke antaŭ Piet Hein neniu prononcis la vorton—krom la perdriko!

Laŭ sia apliko gruko havas signifon de fiksforma liriketo kun rafinita ritmo kaj surpriza rimado—aŭ de rezona aforismo ĉiam kun pikanta moraleto. Ĝi reprezentas spriton, ironion aŭ paradoksan bonsencon ofte formitan per lingva ĵonglaĵo. Gruko ĉiam estas ekstreme konciza, sed neniam oni ekhavas senton pri fragmenteco.

En tiu ĉi kolekto troviĝas facetoj pri arto poetika, ĉiutagaĵoj dum la sezonoj, pli malpli sarkasmaj filozofiaj konsideroj, amaretaj komentoj al la mondsituacio, kosmaj perspektivoj, fabloj, limerikoj kaj fine personaj satiroj ne tro strikte respektantaj la prudon.

Konsternas foje konstati tutpretan formulon pri afereto, kiun ĉiu el ni preskaŭ elpensisl Dana estas ĉio laŭveste, sed efektive universala laŭenhave. Tial ne mirigas, ke Piet Hein aktivas en la movado por mondfederacio kaj aklame permesis tiun ĉi eldonon en Esperanto. Persone li jam transplantis multajn grukojn al sveda, angla kaj hispana lingvoj (kelkajn jarojn li pasigis en Sudameriko).

Kumbel mem faras por ĉiu gruko karikaturan vinjeton, kiu ofte sprite ilustras, kion oni apenaŭ imagis ilustrebla.

Grandplezure mi prezentas la eksponenton de dana humuro, la kerne danan mondcivitanon kaj kulturoptimiston Kumbel al tutmonda publiko pere de la internacia lingvo.

Poul Thorsen.

PEDAGOGIA GRUKO

5